ANAYASA MAHKEMESİ’NİN MOBBİNG(PSİKOLOJİK TACİZ) HAKKINDA VERDİĞİ KARARDA DİKKAT ÇEKEN DETAYLAR

Anayasa mahkemesi 2018/27032 Başvuru Numaralı dosyada verdiği 14/9/2022 tarihli kararı ile mobbing(psikolojik taciz) hakkında ayrıntılı değerlendirmelere yer verdi. Karara ilişkin önemli başlıklar şu şekilde;

1.Psikolojik  Tacizin (Mobbing)  Oluşması İçin Anayasa Mahkemesince Tespit Edilen Kriterler Nelerdir ?

Anayasa mahkemesi psikolojik tacizi kişinin maddi ve manevi varlığına (Anayasa 17) saldırı niteliğinde görmekte ve eylemin mobbing olması için aşağıdaki kriterleri aramaktadır;

• İşyeri ile ilgili olarak işyerindeki yöneticiler ve/veya diğer çalışanlar tarafından gerçekleştirilmesi ya da bu tür müdahalelere göz yumulması,
• Süreklilik arz edecek şekilde tekrarlanması, keyfîlik içermesi, sistemli ve kasıtlı olması, yıldırma ve dışlama amacı taşıması,
• Mağdurun kişiliğinde, mesleki durumunda veya sağlığında zarar ortaya çıkması ya da ciddi bir zarar tehlikesi olması gerekir.

2.Sürekli Haksız Disiplin Cezası Verilmesi, Yer Değiştirilmesi vb. Eylemler Mobbing Oluşturur mu ?

Personeli yıldırmak amacıyla, sürekli haksız disiplin cezası ile cezalandırmak ya da sürekli görev yerini değiştirmek durumunda mobbing (Psikolojik İşyeri Tacizi) oluşabilecektir.  Özellikle bir kamu kurumunda sözleşmeli olarak çalışan bir personelin haksız  disiplin cezalarının yanında, sürekli sözleşmesinin feshi korkusu altında tutulması, bu hususun sürekli ön plana alınarak  diğer eylemlerle birlikte haksız olarak ileri sürülmesi  ve personelin taciz edilmesi de   diğer şartlar oluştuğunda mobbing olarak kabul edilebilecektir.

3.Devletin Mobbingi (Psikolojik Tacizi) Önleme Yükümlülüğü Var Mıdır?

Anayasa mahkemesi, çalışanların yaşamlarına etkisi bakımından çekilmez bir dereceye ulaşarak onların manevi bütünlüklerini tehdit eden ve psikolojik taciz olarak nitelendirilen eylem, işlem ya da ihmaller konusunda Devletin bir takım yükümlülükleri olduğuna dikkat çekmektedir. Mahkeme devletin üstlenmesi gereken pozitif yükümlülükleri şöyle sıralamaktadır;

• Çalışanlara yönelen psikolojik taciz mahiyetindeki davranışların oluşmaması için önlemler alınması
• Şikâyetleri etkili şekilde inceleyecek denetim mekanizmalarının oluşturulması
• Pozitif ayrıcalıklar tanınması gereken çalışanların önündeki güçlüklerin kaldırılması ve kolaylaştırıcı imkânlardan yararlandırılmasının sağlanması,
• Mobbinge maruz kalanların uğradıkları maddi ve manevi zararlarının giderilmesi ve suç teşkil eden durumlarda sorumluların cezalandırılmalarının sağlanması,
• Oluşan zararların tazmin edilmesi amacıyla açılan davalarda mağdurların haklarını adil şartlarda savunabileceği etkili usule ilişkin güvencelerden yararlandırılması ve yargılamalar sonucunda mahkemelerce ulaşılan sonuçların ilgili ve yeterli gerekçelerle açıklanması.

4.Mobinge Maruz Kalan Memur ve Diğer Kamu Görevlilerinin Başvurabileceği Hukuki Çareler Nelerdir ?

Mobbinge maruz kalan  memur kolluk ve asker personel ile diğer kamu görevlilerinin başvurabileceği hukuki çareleri şöyle sıralayabiliriz;

• Haksız verilen disiplin cezalarının iptali için idari yargıda dava açabilirler,
• Mobbing niteliğindeki diğer hukuka aykırı idari işlemlerin iptalini idare mahkemesinden talep edebilirler,
• Hukuka aykırı olarak meslekten çıkarılmışsa ya da sözleşmesi feshedilmişse bu işlemin iptali için idari yargıda iptal davası açabilirler,
• Yıldırıcı tutum ve davranışlarda bulunanlar bir başka deyişle mobbing uygulayanlar hakkında suç duyurusunda bulunabilirler,
• Mobbing nedeniyle oluşan maddi ve manevi zararların tazmini talebiyle idari yargıda tam yargı davası açılır.

5.Psikolojik  Tacize (Mobbing) Uğrayan Kişiler Tazminat Talep Edebilir mi?

Mobbing kişinin maddi ve manevi varlığına saldırı niteliğindedir. Kişinin maddi ve manevi varlığı   Anayasa Madde 17 ile koruma ve güvence altına alınmıştır. Kişiler mobbing nedeniyle uğradıkları maddi ve manevi zarara karşılık adli ve idari yargı mahkemelerine başvuruda bulunarak tazminat talep edebileceklerdir. 

 

 

Av.Meryem KILIÇ

Av.Yalçın TORUN 

Av.Semih Ali GÜLER

 

Tel:0312 432 56 78 – 0505 621 99 92