BU MAKALEDE KOMUTANLIK TASARRUFUYLA GÖREV DEĞİŞİKLİĞİNİN
HANGİ ŞARTLAR ALTINDA HUKUKA AYKIRI OLABİLECEĞİ VE İL İÇİ
ATAMALARIN HANGİ DURUMLARDA HUKUKA AYKIRI OLABİLECEĞİ
KONULARI ELE ALINACAKTIR.
KOMUTANLIK TASARRUFUYLA GÖREV DEĞİŞİKLİĞİNİN HUKUKA AYKIRI
OLMASI VE MAHKEMECE İPTALİ
A. İÇTİHAT ÖZETLERİ ÖRNEKLERİ
1 – ÖZETİ:Zorlayıcı bir nedene dayalı çok kısa bir süreye ilişkin haller ile ek görev
durumu müstesna olmak üzere; bir subayın atandırıldığı görev yeri dışında
çalıştırılması mümkün değildir.
2 – ÖZETİ:Subay ve astsubayların Kuvvet Konıutanlıklarınca atandırıldıkları görev
yerlerinde çalıştırılmaları esas olup, istisnaen İç Hizmet Kanununun 20 nci maddesinin
verdigi yetkiye dayarularak ve takdir hakkı objektif kullanılmak suretiyle,ast
Komutanlıklarca durumun gerekli kıldıgı süre kadar, atandıkları görev yeri dışında
gorevlendirilıneler i mumkündür.
3 – ÖZETİ:Subayların atanmaları Subay Meslek Programları Yönetmeliğinde
öngörülen mesleki gelişim süresine göre Kuvvet Komutanlıklarınca tesis
edilebileceğinden; komutanlık tasarrufuyla satın alma komisyon başkan vekili olan
davacının bu görevden alınarak bir başka yerde görevlendirilmesi hukuka aykırıdır.
4 – ÖZETİ:İç Hizmet Yönetmeliğinin 611.maddesi gereğince kışlalarda kurulan nizam
karakollarında, vardiya sistemiyle geçici olarak personel görevlendirilmesi mümkün
olup, bu şekildeki görev ihtiyacının karşılanması, atana yerinin değiştirilmesi
anlamında bir görevlendirme kabul edilemeyeceğinden; davacı astsubayın nizam
karakolunda görevlendirilmesinde hukuka aykırılık yoktur.
5 – ÖZETİ:Davacı subayın 2.bölgede atanmış olduğu tabur komutanlığı görevinden
tugay komutanının emriyle alınarak aynı tugaya bağlı bir başka garnizondaki tabur
komutanıyla görev yerlerinin değiştirilmesi işlemi yetki, sebep ve amaç yönlerinden
hukuka aykırılıkla sakatlanmıştır.
6 – ÖZETİ:Barış kadrosu bulunmayan ve davacının görev yaptığı birliğin kadro ve
teşkilat yapısı içinde bir ünite durumunda olan Aliağa Özel Eğitim Merkezinde, tesisin
kontrol, gözetim ve idamesi için kış sezonu boyunca, atandığı göreviyle bağını sürekli
olarak kesmeyecek şekilde davacı astsubayın görevlendirilmesinde hukuka aykırılık
bulunmamaktadır.
7 – ÖZETİ:Bir subayın yada astsubayın Atama Yönetmeliğinde gösterilen zorlayıcı ve
ivedi haller olmadıkça atandırıldığı görev yeri dışında çalıştırılması mümkün
olmadığından; davacı astsubayın süreklilik arzeden mahiyette ve atamaya yetkili
makamın dahi tasvibini görmeyen, keza hizmet gerekleri ile bağdaşmayan görev yeri
değişikliği işlemi hukuka aykırıdır.
8 – ÖZETİ:Mevcut sağlık sorununa uygun şekilde KKK.lığınca ataması yapılan davacı
astsubayın, atama makamının bilgisi dışında Komutanlık tasarrufuyla kıta kadrosunda
görevlendirilmesi hukuka aykırıdır.
9 – ÖZETİ: Atama yetkisine sahip makamın bilgisi dışında komutanlık tasarrufu ile
yapılan geçici görevlendirme işleminde hukuka uyarlılık bulunmamaktadır.
B. DEĞERLENDİRME
- Yukarıda ifade ettiğimiz yetkili makamlar dışındaki makamlarca personelin
görevlendirilmesi ve yer değiştirmesinde işlem yetki açısından hukuka aykırıdır.
Yetki açısından hukuka aykırılık : İdare Hukuku öğretisinde klasik olarak “Astın üst
yerine geçerek işlem tesis etmesi” şeklinde özetlenen fiili durumlarda, işlemin “yetki
unsuru” yönünden hukuka aykırılıkla sakatlanacağı ve salt bu nedenle işlemin esası
incelenmeden, yetki yönünden sakatlığına işaret edilerek iptali yoluna gidilmesi
gerektiği ifade edilmekte; idari yargı uygulaması da bu doğrultuda bulunmaktadır.
Nitekim ANAYASA’ nın 128 nci maddesinde yazılı olduğu ürere; “memurların ve diğer
kamu görevlilerin nitelikleri, atanmaları, görev ve yetkileri, hak ve yükümlükleri…
kanunla düzenlenir” hükmüne istinaden çıkartılmış bulunan 926 sayılı T.S.K. Personel
Kanununun 121/a maddesinde aynen “Subay ve astsubayların atanmaları: a)
Asteğmen Albay rütbelerindeki subaylar ile astsubayların atanmaları; Kuvvet
Komutanlıklarınca… yapılır” - Görevlendirme ve yer değiştirme geçici olmalı zaruri olmalı ve hizmetin
gereklerinden kaynaklanmalı subjektif olmamalıdır.
‘’Davacı hakkındaki vaki “atamalı olduğu görev yerinde çalıştırılması yolundaki istemin
reddine dair” işlemin, süreklilik arzeden mahiyette ve atamaya yetkili makamın tasvibi
dışında kalan bir işlem mesabesinde olduğu, işlemde “zaruret” ve “geçicilik”
unsurlarından söz edilemeyeceği gibi, “hizmet gerekleri” genel amacını aştığı ve
sübjektif bir mahiyete dönüşerek, genel bir atama imiş gibi devamlılık niteliği
kazandığında da kuşku bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle, sebep ve amaç
unsurları bakımından hukuka aykırı bulunan İŞLEMİN İPTALİNE,’’ - Yetkili makam tarafından atama için belirlenen zaman dışında ancak görev
ihtiyaçları ve diğer idari ve zaruri sebeplerle atama yapılabilir. Bu duruma aykırı
işlemler hukuka uygun değildir. - Görevlendirme işlemi Yetkili Komutanlığın atanan personelin a) Garnizon
kalış süresi, b) Eşlerin çalışma durumu, e) Çocukların öğrenim gereksinmelerini
dkkate alarak yaptığı işlemdir. Bu durumda komutanlık emriyle görevlendirme
işlemi (yetkili komutanın onayı olmaksızın) görevlendirilen şahsın bütün
haklarını göz ardı edebilir. Bu durumda bu görevlendirme işlemi hukuka
aykırıdır. - Kurs ve eğitim görerek atandığı görev dışında görevlendirilen personelin
görevlendirme işlemi hukuka aykırıdır. Silah teknisyeninin idari kısımda
görevlendirilmesi gibi.
C. MEVZUAT - 926 sayılı TSK Personel Kanunu
Madde 121- Subay ve astsubayların atanmaları:
a) (Değişik bent: 29/07/1983 – 2870/10 md.) Asteğmen-albay rütbelerindeki subaylar
ile astsubayların atanmaları; Kuvvet Komutanlıklarınca, yapılır. - 2803 sayılı Kanun
Madde 14 – Subay, astsubay ve uzman jandarmanın atanmaları;
a) Asteğmen – albay (Albay dahil) rütbelerindeki subaylar ile astsubay ve uzman
jandarmaların atanmaları Jandarma Genel Komutanınca, yapılır.
(Değişik fıkra: 20/08/1993 – KHK-507/1 md.)İhtisaslaşma gereği olarak, özel eğitim
görmüş personel nokta atamasına tabi tutulur. Ancak nokta ataması yapılmayıp, il
jandarma komutanlıkları emrine atanan astsubay ve uzman jandarmalardan
emniyet ve asayiş görevi alacak olanların istihdam yerleri ve il içi yer
değiştirmeleri il jandarma komutanının teklifi üzerine valinin onayı ile belirlenir.
- İl İdaresi Kanunu
Madde 11 –
Ç) Jandarma, polis, gümrük muhafaza ve diğer özel kolluk kuvvetlerinin bütün ast
ve üstlerinin il içine münhasır olmak üzere geçici veya sürekli olarak vali tarafından
yerleri değiştirilebilir ve bundan hemen İçişleri, Gümrük ve Tekel Bakanlıklarına bilgi
verir. - Uzman Jandarma Kanunu
Madde 19 – Atamalar Jandarma Genel Komutanlığının teklifi ve İçişleri Bakanının onayı
ile yapılır. İllerde görev yapmak üzere atanacaklar iller emrine, diğerleri doğrudan
görev yapacakları birlikleri emrine atanır. İller emrine atananların görev yerleri İl
Jandarma Alay komutanının teklifi, valinin onayı ile belirlenir, diğer birliklere
atananların görev yerleri ise ilgili komutanlarınca belirlenir.
(Değişik fıkra: 27/02/2008 – 5744 S.K./1. md.)(*) Uzman Jandarma Okulunu başarı ile
bitirenler, altı ay süre ile stajyer olarak görevbaşı eğitimine tabi tutulmak üzere kura ile
atanır. Sağlık durumu, idari, asayiş ve diğer zorunlu sebepler dışında atandıkları görev
yerlerinde asgari iki yıl kalmayanlar yeniden atamaya tabi tutulmaz. İl içindeki yer
değiştirme işlemleri bu şarta tabi değildir.
Atamayla ilgili diğer hususlar yönetmelikte belirtilir.
- Uzman Erbaş Kanunu
Madde 18 – (Değişik madde: 27/07/1993 – KHK – 489/8 md.; Değiştirilerek kabul:
10/02/2004 – 5085 S.K./11. md.)(*)
Uzman erbaşlar, sözleşme süreleri içinde değişik bölge ve garnizonlara Türk Silahlı
Kuvvetlerinin hizmet ihtiyacı esas alınmak suretiyle atanma ve yer değiştirme
işlemlerine tabi tutulurlar veya kurs dahil geçici görevle görevlendirilirler. Bu şekilde
atanan veya geçici görevle görevlendirilenlere ve ayrıca terhislerinden sonra uzman
erbaş olarak atananlarla kendi kusurları olmaksızın hizmet sürelerinin bitiminde
ayrılanlara 6245 sayılı Kanun ve Bütçe Kanunu esaslarına göre harcırah verilir. - Subay ve Astsubay Atama Yönetmeliği
Madde 8 – Kadro ve rütbe değişiminin getirdiği kısıtlamalar ölçüsünde atamalarda
personelin asgari sayıda garnizon değiştirmesi esas alınır. Subay ve astsubayların,
asgari 2 yıl çalışabilecekleri garnizonlara atandırılmaları göz önünde bulundurulur.
Madde 13 – Subay ve astsubayların atamaları:
a) Asteğmen – albay rütbelerindeki subaylar ile astsubayların atamaları; Kuvvet
Komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca
yapılır.
e) Askeri hakimler, Gülhane Askeri Tıp Akademisi öğretim üyesi olan profesör ve
doçentler ile Jandarma general, subay ve astsubaylarının atamaları; özel kanunları
gereğince, Sahil Güvenlik Komutanlığı amirallerinin atamaları ise 926 sayılı Türk Silahlı
Kuvvetleri Personel Kanunu hükümlerine göre yapılır.
f) (Değişik bent: 09/04/2011 – 27900 S. R.G. Yön./1. md.)(*) Çeşitli nedenlerle
yapılacak görevlendirmelerde; görevlendirmenin 3 aya kadar yapılması durumunda
Kuvvet Komutanlığına, Jandarma Genel Komutanlığına ve Sahil Güvenlik
Komutanlığına bilgi verilmek suretiyle asgari Tümen/Tugay ve eşidi
Komutanlıklarca (Sahil Güvenlik Komutanlığında Alay ve eşidi), görevlendirmenin 3
aydan fazla süreler için yapılması durumunda ise görevlendirme ilgili birliğin teklifi ile
Kuvvet Komutanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca
yapılır.
amirlerince uyarılmalı, düzelme sağlanamadığında idari ve yasal tedbirler
alınmalı ve yürürlükteki mevzuat usullerine göre belgelenmelidir. Bu tedbirler
alınmadan atama teklifinde bulunulamaz. Görevine devam etmesi hizmet
açısından önemli sakıncalar doğuracak personel için atama dönemine bağlı
kalınmaksızın görevden alınma teklifinde bulunulduğunda, bu teklifin gerekçesi
atamaya yetkili makama yazılı olarak bildirilir.
Madde 23 – Aşağıdaki hallerde, genel atama dönemine bakılmaksızın her zaman
atama yapılabilir.
a) Kendisinin, eşinin ve bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının hayati önemi haiz
atamaya esas sağlık durumu ve buna bağlı kadroların boşalması,
b) Terfi,
c) İstifa, emeklilik veya ölümden dolayı kadroların boşalması,
ç) Sicil (sicil notu, sicil tam notunun yüzde altmış (%60)ından aşağı düşen subay ve
astsubaylar, öncelikle bulundukları garnizon dahilinde, bunun mümkün olmaması
halinde garnizon hizmet süresine bakılmaksızın diğer garnizonlara, sicil üstleri
değişecek şekilde atandırılabilirler.),
d) Sıralı sicil üstlerince görevde verimli olunamadığının saptanması,
e) Kuvvet veya sınıf değişikliği,
f) Gördüğü kurs veya öğrenimle ilgili olan boş kadrolara atanma,
g) Atamayı gerektiren bir eğitime seçilme nedeniyle boşalan kadrolara atama veya aynı
nitelikli bir eğitimden göreve atanma,
ğ) Eş veya çocuklarının ölümü,
h) Görev ihtiyaçları,
ı) Kilit/kritik kadroların zorunlu boşalması,
i) Konuş, kuruluş ve kadro değişiklikleri,
j) Astsubaylıktan subaylığa geçirilmesi,
k) Diğer idari, asayiş ve zaruri sebepler.
Av. Yalçın TORUN
UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın
TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli
elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat
meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin
tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde
yayınlanmasına iznimiz yoktur