ICSID Tahkimi Nedir?
Konuya ilişkin diğer anahtar kavram ise ICSID tahkimdir. Tahkim, genellikle, bir uyuşmazlığın devlet yargısı dışında hakemler eliyle çözülmesi üzerine tarafların anlaşması olarak tanımlanmaktadır. Tahkimde de bir yargılama faaliyeti vardır ve bu tahkim yargısı olarak adlandırılmaktadır. Milletlerarası ticari ilişkilerin her geçen gün artması sonucu taraflar arasındaki uyuşmazlıkların devlet mahkemeleri yerine, tarafların seçtikleri hakem veya hakemlerce çözümlenmesi yaygınlaşmıştır. Milletlerarası uygulama dikkate alındığında milletlerarası ticari tahkimin kurumsal (enstitü tahkimi) veya herhangi bir kuruma bağlı olmaksızın (ad hoc) gerçekleştiği görülmektedir. Kurumsal tahkimde tahkimin cereyan edeceği kurumun önceden hazırlanmış kuralları vardır. Tarafların iradelerince düzenlenmemiş olan hususlar, bu kurumun kurallarına göre yönetilecektir[1]. Kurumsal tahkime ICC Tahkimi (International Chamber of Commerce-Milletlerarası Ticaret Odası), LCIA Tahkimi (London Court of International Arbitration-Londra Milletlerarası Tahkim Divanı), AAA Tahkimi (American Arbitration Association- Amerikan Tahkim Birliği) örnek olarak gösterilebilir. Çalışmamızda ICSID Tahkimi ile kastedilen, 1966 yılında ICSID Sözleşmesi ile kurulan Yatırım Uyuşmazlıklarının Çözümü İçin Milletlerarası Merkez (ICSID) tarafından icra edilen kurumsal tahkim usulüdür[2]. ICSID Tahkiminde tahkim usulü ICSID Tahkim Kurallarına (Rules Of Procedure For Arbıtratıon Proceedıngs-Arbıtratıon Rules) göre yürütülür[3]. ICSID Tahkimi ev sahibi devlet ile yatırımcı arasında ortaya çıkan yatırım uyuşmazlıkları nedeniyle özellikle tercih edilen bir kurumsal tahkim türüdür. Yatırım uyuşmazlıklarının çözümü için diğer kurumsal tahkim yollarına başvurmak da mümkündür. Bununla birlikte, yatırımcıların genellikle ICSID tahkimini tercih ettikleri görülmektedir. ICSID tahkimi diğer kurumsal tahkim mekanizmaları ile karşılaştırıldığında, yatırımcılar bakımından daha avantajlı olması, ICSID hakem kararlarının icrasının kolay olması ve ICSID’in sadece yatırımlardan doğan uyuşmazlıkların çözümü için tesis edilmiş bir merkez olması, ICSID tahkiminin yatırımcılar tarafından tercih edilmesinin başlıca nedenleri arasında sayılabilir.[4]
[1] Akıncı, Z.:Milletlerarası Tahkim, Ankara 2003, s. 23.
[2] Şit, B.:Kurumsal Tahkim ve Hakem Kararlarının Tanınması ve Tenfizi, Ankara 2005,s.10-11.
[3] ICSID Tahkim Kuralları için bkz.: http://icsid.worldbank.org/ICSID/StaticFiles/basicdoc/partF.htm (15 Şubat 2010)
[4] Tiryakioğlu,B.: Yatırımlar ve Uluslararası Tahkim Arasındaki İlişki;ICSID Tahkimi, Uluslararası Ekonomi ve Dış Ticaret Politikaları 2007,s.169-184.
