Yabancıların Gayrimenkul Edinme Yoluyla Vatandaşlık Kazanması

1. Genel olarak
   Bu çalışmada “Yabancıların Gayrimenkul Edinme Yoluyla Vatandaşlık Kazanması” meselesi; Vatandaşlık ve Yabancıların Türk Vatandaşlığı’nı Kazanma Halleri, Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması, Türk Vatandaşlığının İstisnai Olarak Kazanılması ve Yabancıların Türkiye’de Gayrimenkul Edinmesi başlıkları altında incelenmiştir.
2. Vatandaşlık ve Yabancıların Türk Vatandaşlığı’nı Kazanma Halleri
   5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ve uyarınca vatandaşlık ve yabancıların vatandaşlık kazanabilme hususları düzenlenmiştir. Türk hukukunda vatandaşlığın kazanılmasının temel yolu doğumla kazanmadır. Bunun dışında sonradan kazanılan Türk vatandaşlığı yetkili makam kararı, evlat edinilme ya da seçme hakkının kullanılması ile gerçekleşir. Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancı, kanunda belirtilen şartları taşımalıdır. Bununla birlikte vatandaşlık için başvuran yabancının sayılan şartları taşıması ona mutlak bir hak tanımayacaktır.Avrupa Vatandaşlık Sözleşmesi’nde de belirtildiği gibi “Her devlet, kimlerin kendi vatandaşı olduğunu, kendi hukuku uyarınca kendisi belirler ‘’ ibaresi uyarınca kendisine başvurulan devlet, hakimiyet hakkı çerçevesinde takdir hakkını
   kullanarak yabancının vatandaş sayılıp sayılmayacağına karar verebilecektir. Dikkat edilmesi gereken husus, bu takdir hakkının uluslararası hukuk ve teamüle uygun kullanılmasıdır.
   Yetkili makam kararıyla kazanılacak vatandaşlık genel olarak kazanma, istisnai olarak kazanma, evlenme yoluyla kazanma ve yeniden kazanma şeklinde gerçekleşebilmektedir.
   a)Türk Vatandaşlığının Genel Olarak Kazanılması
   Vatandaşlık kazanmak isteyen yabancılarda aranacak şartlar genel olarak Türk Vatandaşlığı Kanunu m.11’de düzenlenmiştir:
   MADDE 11 – (1) Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılarda;
   a) Kendi millî kanununa, vatansız ise Türk kanunlarına göre ergin ve ayırt etme gücüne
   sahip olmak,
   b) Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye’de kesintisiz beş yıl ikamet etmek,
   c) Türkiye’de yerleşmeye karar verdiğini davranışları ile teyit etmek,
   ç) Genel sağlık bakımından tehlike teşkil eden bir hastalığı bulunmamak,
   d) İyi ahlak sahibi olmak,
   e) Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,
   f) Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak
   gelire veya mesleğe sahip olmak,
   g) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak,
   şartları aranır.
   Kanunda sayılı şartları sağlayan yabancılar yapacakları müracaat sonucunda uygun
   bulunmaları halinde Türk vatandaşlığını kazanabileceklerdir.

b)Türk Vatandaşlığının İstisnai Olarak Kazanılması
Türk vatandaşlığının genel olarak kazanılması dışında istisnai hallerde kazanılabileceği durumlar da söz konusudur. Bununla ilgili olarak Türk Vatandaşlığı Kanunu ve ilgili kanunun uygulama yönetmeliği bir arada değerlendirilmelidir.
Türk Vatandaşlık Kanunu’nun Türk vatandaşlığının kazanılmasında istisnai halleri düzenleyen ilgili maddesi aşağıdadır:
MADDE 12 – (1) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak
şartıyla Cumhurbaşkanı kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.
a) Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel,
sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca
haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.
b) (Ek: 28/7/2016-6735/27 md.) 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası
Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar
ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan
veya bağımlı yabancı çocuğu.
c) Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.
d) Göçmen olarak kabul edilen kişiler.
(2) (Ek: 19/10/2017-7039/29 md.) Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel
teşkil edecek hali bulunanların talepleri Bakanlıkça reddedilir.

İlgili kanun maddesinin b fıkrasında, Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 31/1-j
bendi uyarınca ikamet izni alanların istisnai olarak vatandaşlığa hak kazanabilecekleri
belirtilmiştir. Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun “Kısa İkamet İzni” başlıklı
31’nci maddesindeki ilgili bentte düzenleme şu şekilde yer almaktadır :
MADDE 31 – (1) Aşağıda belirtilen yabancılara kısa dönem ikamet izni verilebilir:
.
.
.
j) (Ek: 28/7/2016-6735/27 md.) Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecekkapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu ilgili mevzuat hükümlerinden görülebileceği gibi Türk vatandaşlığının istisnai olarak kazanılabileceği haller belirtilmiştir. Buna göre Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenen kapsam ve tutarda yatırım yapan yabancı ve onunla birlikte kendisinin yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu da Türk vatandaşlığını kazanabilecektir. Burada açıklığa kavuşturulması gereken husus, yapılması gereken yatırımın kapsam ve tutarıdır. Bu hususa Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına ilişkin Yönetmelik madde 20’de açıklık getirilmiştir. Maddenin 1. ve 2.fıkralarda Türk vatandaşlığının istisnai olarak kimler tarafından ve nasıl kazanılabileceği
ayrıntılı olarak açıklanmıştır:
MADDE 20 – (1) Kanunun 12 nci maddesinde sayılan hallerde yabancı, istisnai olarak Türk
vatandaşlığını kazanabilir.

(2) (Ek: 12/12/2016-2016/9601 K.) Aşağıdaki şartlardan herhangi birini sağlayan yabancı,
Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Cumhurbaşkanı kararı ile Türk
vatandaşlığını kazanabilir:
a) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında sabit
sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen,
b) En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında
taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı veya kat
mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş, en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da
karşılığı Türk Lirası tutarı peşin olarak yatırılan taşınmazın satışının vaat edildiğine dair
noterden düzenlenen sözleşmenin üç yıl süreyle devri ve terkini yapılmayacağı taahhüdüyle
tapu siciline şerh edildiği Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca tespit edilen,
c) En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca tespit
edilen,
ç) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında mevduatı
üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve
Denetleme Kurumunca tespit edilen,
d) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında Devlet
borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen.
e) (Ek: 13/3/2017-2017/10008 K.; Değişik: R.G. 19/9/2018-30540 -CK-106/1 md.) En
az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası tutarında
gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az
üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen.

Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin m.20/2-b bendinde görülebileceği gibi en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz ya da Türk Lirası tutarında gayrimenkul yatırımı yaparak Türk vatandaşlığı kazanma hakkı elde etmek mümkündür. Ancak bunun gerçekleşebilmesi için dikkat edilmesi gereken birkaç husus
bulunmaktadır. Yönetmelik’te belirtildiği gibi söz konusu tutar ve üzerinde bir bedelle taşınmaz satın alınması vatandaşlığa başvuru hususunda tek başına yeterli değildir. Bu satın alma işlemi sırasında tapuya şerh konulmalı ve satın almanın taşınmazın 3 yıl başka birine satılmaması şartıyla gerçekleştiği belirtilmelidir. Bu durum Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından denetlenecektir.
Bununla birlikte yönetmelikte belirtilen özelliklerde ve tapuda şerh düşülerek satın alınan gayrimenkul, yabancıya ve ailesine yalnızca Türk Vatandaşlık Kanunu m.12/2-b uyarınca başvuru hakkı tanıyacaktır. Satın alma işlemi vatandaşlığın kazanılması açısından mutlak bir hak ihtiva etmeyecektir. TVK m.12’de 1.fıkrada, ilgili maddede sayılan kişilerin “Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Cumhurbaşkanı kararı” ile vatandaşlık kazanabilecekleri belirtilmiş ve devamında 2.fıkrada “Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri reddedilir” ibaresiyle vatandaşlığa kabulde başvurulan devletin hakimiyet ve takdir hakkı vurgulanmıştır.

3. Yabancıların Ülkede Gayrimenkul Edinebilmesi
   Türk Vatandaşlık Kanunu’na göre yukarıda belirttiğimiz gibi vatandaşlığın istisnai halle kazanıldığı yollardan birisi gayrimenkul edinme yoluyla vatandaşlığın kazanılmasıdır. Bu noktada incelememiz gereken önemli bir diğer husus yabancının Türkiye’de nasıl gayrimenkul edinebileceği konusudur.
   Av.Erdem Arda AKAY Av. Yalçın TORUN

UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN’a ve Av.Erdem Arda AKAY’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur