ANAYASA MAHKEMESİ, BAŞVURUCUYA EŞİ VE ÇOCUKLARI İLE HAFTA SONU TELEFONLA GÖRÜŞME HAKKI VERİLMEMESİNİN AİLE HAYATINA SAYGI HAKKINI İHLAL ETTİĞİNE KARAR VERDİ.

1. KARARIN ÖZETİ

Başvuru, ceza infaz kurumunda hükümlü olarak bulunan başvurucunun ziyaret günü ve telefon hakkını hafta sonu kullanamamasına dair şikâyetinin derece mahkemelerince ilgili ve yeterli gerekçe olmaksızın reddedilmesi nedeniyle aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Anayasa Mahkemesi, 2020/12442 başvuru numaralı R.T. Başvurusunda, başvurucuya eşi ve çocukları ile hafta sonu telefonla görüşme hakkı verilmemesinin aile hayatına saygı hakkını ihlal ettiğine karar vermiştir.

2. KARARIN İÇERİĞİ

Hükümlü ve tutukluların haftalık telefon görüşme gün ve saatlerinin öğrenim gören çocuklarıyla görüşmelerini sağlayacak şekilde tespit edilmesi gerektiğine ilişkin genel ilkeler Anayasa Mahkemesinin Yeliz Erten (B. No: 2020/99, 11/3/2021, §§ 34-38) kararında açıklanmıştır. Bu bağlamda Anayasa’nın 20. ve 41. maddeleri ebeveynin çocuklarıyla bütünleşmesinin sağlanması amacıyla tedbirler alınmasını isteme hakkını ve kamusal makamların bu tür tedbirleri alma yükümlülüğünü içermektedir. Mahkemeler, idari makamlar ve yasama organı tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren bütün faaliyetlerde çocuğun üstün yararının gözetilmesi ile aile ilişkilerinin sürdürülmesini sağlayacak şekilde hareket edilmesi devletin pozitif yükümlülüklerinin gereğidir. Hükümlü ve tutukluların bazı haklarının sınırlandırılması, tutulmanın kaçınılmaz sonucu olsa da ceza infaz kurumu idaresi hükümlü ve tutukluların ailesiyle temasını sağlayacak tedbirler almak zorundadır. Bu tedbirler alınırken çocuğun üstün yararı gözetilerek kamu düzeni ve suç işlenmesinin önlenmesi ile aile hayatına saygı hakkı arasında adil bir denge sağlanmalı ve bu konuda ikna edici gerekçeler ortaya konmalıdır.

Somut olayda başvurucunun ortaokula devam eden çocuğunun olduğu ve çocuğunun hafta içi eğitim görmesi nedeniyle başvurucunun çocuğuyla görüşemediği konusunda bir tereddüt bulunmamaktadır. Başvurucunun eşi ve çocukları ile hafta sonu telefonla görüşme hakkı verilmemesinin aile hayatına saygı hakkının ihlali anlamına geleceğini derece mahkemelerine sunduğu dilekçelerinde belirttiği, buna karşılık derece mahkemelerince başvurucunun söz konusu talepleri hakkında hiçbir değerlendirme yapılmadığı anlaşılmıştır.

Buna göre başvurucunun haftalık telefon hakkını çalışan eşi ve öğrenim gören çocukları ile hafta sonu kullanmasına ilişkin talebi İnfaz Hâkimliğince reddedilmiş ise de derece mahkemelerince başvurucunun iddia ettiği gibi eşi ve çocukları ile hafta sonu telefon görüşü yapmasının aile bireyleri ile iletişim kurması için zorunlu olup olmadığı, bu zorunluluğun hangi sebeplere dayandığı yönünde araştırma yapılmadığı ve hiçbir somut değerlendirmeye yer verilmediği görülmüştür. Dolayısıyla idarenin uygulaması ve yargı kararları birlikte değerlendirildiğinde çocuğun üstün yararı gözetilerek aile ilişkilerinin devamlılığını sağlayacak şekilde hareket edilmediği, başvurucunun talebinin neden karşılanamadığı hususunda ilgili kararlarda somut ve yeterli bir şekilde gerekçe sunulmadığı anlaşılmakla olayda aile hayatına saygı hakkı bakımından devletten beklenen pozitif yükümlülüklerin yerine getirilmediği sonucuna ulaşılmıştır.

Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir. (R.G. Tarih ve Sayı: 18/8/2023-32283)

Stj. Av. Aybike Hüma BAŞBUĞ

Av.Yalçın TORUN 

Tel:0312 432 56 78 – 0505 621 99 92