İnsan Onuru

İnsan hakları üzerine yapılan konuşmalar daha çok ahlakla ilintilidir. İkinci
Dünya Savaşından sonra insan hakları ile ilintili konuşmaların sayısı ve hacmi arttığı
gibi yönü de değişmiştir. İnsan hakları, insanın menfaatlerinin ve çıkarlarının
ötesinde daha esaslı bir ihtiyacını karşılamaktadır. Fakat günümüzde insan haklarına
ilişkin alanın sınırları daha da genişletilerek farklı bir çok talep insan hakları içine
alınmaya çalışılmaktadır. İnsan haklarına ilişkin taleplerin temellendirilmeye çalışıldığı
dokümanlar genelde İnsan Hakları Evrensel Beyannamesine, Birleşmiş Milletler
Sosyal Kültürel ve Ekonomik Haklar Sözleşmesine, Birleşmiş Milletler Siyasi ve
Medeni Haklar Sözleşmesine dayandırılmaktadır. Bu kapsamda gerçek hakları diğer
yapay haklardan ayırt etmek gerekmektedir. Gerçek haklar çıkar ve menfaatlerden de
ayırt edilmelidir. Bu yapılırken nasıl bir temellendirme kullanılacaktır? Bu kapsamda
haklara ilişkin çıkar teorileri ile istek (talep ) teorileri arasında çatışmalar vardır. Hak
teorileri aynı şekilde hedef teorileri ile ödev teorilerinden de ayrılmalıdır.Hakların
temellendirilmesinde bazı haklar insan onuruna dayandırılmaktadır.İnsan onuruna
felsefi açıdan veya hukuki açıdan bakıldığında sınırları belli olmayan ve daha çok
hakimlerin akademisyenlerin kullandığı bir kavramdır. Hiç şüphe yok ki insan onuru
son birkaç on yılın çiçeğidir. Uluslararası belgeler genelde insan onurunu temel
kavram olarak kullanmaktadırlar. Uluslararası anlaşma ve deklarasyonlarda insan
onurunun korunmasına ilişkin bir çok düzenleme mevcuttur Ayrıca bir çok devlet
insan onurunu anayasalarında da kullanmaktadır. İnsan onurunu koruyacak şekilde
düzenlemeler yapmıştır. İnsan onurunun korunmasına ilişkin hukuksal zeminde
birçok içtihadı birleştirme kararları da değişik ülkelerde mevcuttur. İnsan onuru ne
olabilir . Bu kapsamda insanın seçme yetisi veya insanın doğuştan sahip olduğu
değerine saygı, insanı değerli kılan şey, insanın eşyadan farklı kılan değeri gibi
değişik anlamlar ile ifade edilmektedir ve değişik yazarlar tarafından değişik şekilde
tanımlanmaktadır. Tam ve herkes tarafından kabul gören bir tanımı yoktur. Dworkin’in
deyimi ile muğlak bir yapısı vardır. İnsan onuru nerden gelmektedir? Kaynağı
konusunda Hıristiyan dünyasının Yahudi dünyasının yaklaşımları da farklıdır. Doğal
hukuka da dayandırılmaktadır. Kaynağını açıkça belirleyen ve üzerinde uzlaşılan bir
bir yaklaşım da mevcut değildir.

Av. Yalçın TORUN

UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın
TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli
elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat
meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin
tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde
yayınlanmasına iznimiz yoktur