DANIŞTAY İÇTİHATLARI BİRLEŞTİRME KURULU’NUN İDARİ İŞLEMLERDE DAVA AÇMA SÜRESİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN KARARI

KONU: İdari işlemlerde dava açma süresinin belirtilmediği hallerde özel ve genel dava açma süresinin işletilmesi konusunda Danıştay Dava Daireleri ve Kurulları kararları arasındaki aykırılığın, yazılı olarak bildirilen ve zımnen reddedilen işlemler yönünden ayrı ayrı değerlendirilmek suretiyle içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilmesine ilişkindir.

KARARIN ÖZETİ: Zımnen reddedilen işlemler yönünden yalnızca farklı kararların varlığının içtihadı birleştirme yoluna gidilmesi için yeterli olmadığı, hukuki istikrarı zedelemesi ve aykırılıkların devamlı şekilde sürdürülmesi şartlarının da bulunması gerektiği, kararlar arasında süregelen bir farklılık bulunmadığı, lüzum unsurunun gerçekleşmediği sonucuna varılarak içtihatların birleştirilmesine yer olmadığı yönünde karar verilmiştir.

            Yazılı olarak bildirilen ve dava açma süresinin belirtilmediği idari işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda, dava açma süresi hesaplanırken farklı yorumlar yapıldığı, bu farklı yorumların hukuki belirsizlik, mahkemeye erişim hakkı, idari istikrar ve hukuki güvenlik ilkelerine dokunması sebebiyle içtihatların birleştirilmesi suretiyle aykırılıkların giderilmesine karar verilip içtihatların özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen yazılı bildirimde başvuru yolu ve dava açma süresi açıklanmayan işlemlerde genel dava süresinin uygulanması yönünde birleştirilmesine karar verilmiştir.

A. Yazılı Olarak Bildirilen ve Dava Açma Süresinin Belirtilmediği İdari İşlemler Yönünden Değerlendirme

            Kararda yazılı olarak bildirilen ve dava açma süresinin belirtilmediği idari işlemlerle ilgili davalarda Danıştay dava daireleri ve kuruları tarafından üç farklı yorum ile karşılaşıldığı belirtilmiştir. Bu yorumlar:

1. Özel dava açma süresine tabi işlemlerin iptali istemiyle açılan davalarda yazılı bildirimde başvuru yolları ve dava açma süresi bildirilmemiş olsa dahi özel dava açma süresinin işletilmesi gerektiği yönünde,
2. Özel dava açma süresine ya da genel dava açma süresine tâbi olduğuna bakılmaksızın yazılı bildirimde başvuru yolları ve dava açma süresi bildirilmeyen işlemlerde genel dava açma süresinin işletilmesi gerektiği yönünde,
3. Yazılı bildirimde başvuru yolu ve süresinin bildirilmediği hallerde hem özel dava açma süresine hem genel dava açma süresine tâbi işlemlerde dava açma süresi işletilmeyerek, söz konusu süreler geçtikten sonra açılan davaların da süresinde açılmasının kabul edilmesi yönünde.

Kurul, bu yorumlardan ilkini aşırı katı bulduğunu belirterek Danıştay daire ve kurulları arasında 2’nci ve 3’üncü yorumun ağırlıkta olduğunu ifade etmiştir.

Üçüncü yorumla ilgili olarak kararda; kişilerin süresiz ya da makul olmayan sürelerle dava açabilmelerine imkân tanınmasının da kamu hizmetlerini aksatabileceği, süresiz dava açma tehdidinin idari istikrar ve hukuk güvenlik ilkelerini ihlâl edeceği vurgulanmıştır.

B. İçtihatın Dava Açma Süresi Bildirilmeyen Hallerde Genel Dava Açma Sürelerinin Uygulanması Yönünde Birleştirilmesine Dair Gerekçe

Danıştay içtahatları Birleştirme Kurulu tarafından;

1. Hukuki güvenlik ve idari istikrar ilkeleri ve mahkemeye erişim hakkı arasındaki hassas dengenin sağlanması,
2. Kişilere fazla bir külfet yüklenmemesi,
3.  60 ve 30 günlük genel dava açma sürelerinin ilgililerin hukuki ve teknik yardım alma ve gerekli hazırlıkları yapma bakımından yeterli düzeyde olduğu,
4. Açık ve anlaşılır genel dava açma sürelerinin özel dava açma süresi yerine uygulanmasıyla kişinin başvuru süresinin gösterilmemesi nedeniyle uğradığı mağduriyetin mahkemeye erişim hakkının özüne zarar verecek seviyeye ulaşmadan önleneceği

gerekçeleriyle içtihatların yukarıdaki 2’nci görüş yönünde birleştirilmesine karar verilmiştir.

SONUÇ         :

Açıklanan nedenlerle,

1. Zımni ret işlemleri üzerine açılan davalarda, dava açma süresinin işletilmesi veya işletilmemesi konusunda Danıştay dava daireleri ve kurulları kararları arasındaki aykırılığın içtihatların birleştirilmesi yoluyla giderilmesine yer olmadığına oy çokluğuyla,
2. Yazılı olarak bildirilen özel veya genel dava açma süresine tabi idari işlemlerde dava açma süresinin belirtilmediği hallerde genel dava açma süresinin uygulanması gerektiği doğrultusunda içtihadın birleştirilmesine oyçokluğuyla 15/03/2022 tarihinde karar verilmiştir.

Karar metninin tamamına aşağıdaki linkten ulaşılabilir:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/06/20220619-7.pdf