ANAYASA MAHKEMESİ, HUKUKA AYKIRI GÖZALTI TEDBİRİ DOLAYISIYLA AÇILAN TAZMİNAT DAVASINDA HÜKMEDİLEN MİKTARIN KİŞİ ÖZGÜRLÜĞÜ VE GÜVENLİĞİ HAKKINI İHLAL ETTİĞİNE KARAR VERDİ.

1. KARARIN ÖZETİ

Anayasa Mahkemesi  2020/28007 Başvurulu numaralı Yavuz YAKIŞKAN Başvurusunda 5/4/2017 tarihinden 18/4/2017 tarihine kadar gözaltında kalan başvurucu hakkında yürütülen soruşturma sonucunda Kovuşturmaya Yer Olmadığı Kararı verilmesinin üzerine başvurucunun CMK m. 141/a uyarınca açtığı tazminat davasında hükmolunan 4.000,00 TL’yi yetersiz bularak başvurucunun kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine karar vermiştir.

2. KARARIN İÇERİĞİ

Başvuru, gözaltı tedbiri dolayısıyla ödenen tazminatın yetersiz olması nedeniyle kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir.

Somut olayda başvurucu, terör örgütüne üye olma suçlamasıyla yürütülen bir soruşturma kapsamında 5/4/2017 tarihinde gözaltına alınmış ve 18/4/2017 tarihinde serbest bırakılmıştır. Başvurucu hakkındaki soruşturma sonucunda başvurucunun irtibatlı olduğu iddia edilen kişinin maddi hata sonucu yanlış tespit edilmesi nedeniyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmiştir.

Tazminat davasını inceleyen mahkeme de kovuşturmaya yer olmadığına dair karardaki atılı suçun işlendiğine ilişkin yeterli şüphe olmadığına yönelik tespitlere, gözaltının süresine atıf yaparak başvurucuya tazminat ödenmesine hükmetmiştir (bkz. § 10). Dolayısıyla derece mahkemesi gözaltının hukuki olmadığını tespit etmiştir. Burada yapılacak inceleme tazminat miktarının yeterli olup olmadığının belirlenmesiyle sınırlı olacaktır. 

Başvurucunun gözaltına alınmasının hukuki olmadığı kabul edilmesine rağmen başvurucu lehine hükmedilen 4.000 TL manevi tazminatın Anayasa Mahkemesinin benzer durumlarda ödenmesini kararlaştırdığı tazminat miktarına göre düşük olduğu ortadadır. Tazminat miktarının Anayasa Mahkemesinin benzer durumlarda verilmesine hükmettiği tazminat miktarıyla aynı olması gerekmemekle birlikte somut olayın koşullarında tazminat hakkının özünü zayıflatacak kadar düşük olduğu görülmüştür. Buna göre başvurucuya ödenmesine hükmedilen tazminatın başvurucunun Anayasa’nın 19. maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan esaslara aykırı bir durum söz konusu olmasına rağmen manevi zararını karşılamaktan uzak olduğu sonucuna varılmıştır.

Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 19. maddesinin -üçüncü fıkrasıyla bağlantılı olarak- dokuzuncu fıkrasının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir. (R.G. Tarih ve Sayı: 17/8/2023 – 32282)

 

Stj. Av. Aybike Hüma BAŞBUĞ

Av.Yalçın TORUN 

Tel:0312 432 56 78 – 0505 621 99 92