Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde  meydana gelen deprem sonrası birçok vatandaşımızın en çok merak ettiği konulardan birisi oturduğu binaların güvenli olup olmadığıdır. Uzmanlar, bu felaketlerin tekrar yaşanmaması için binaların kolon ve kirişlerinin kontrol edilmesi ve tedbirlerin erkenden alınması gerektiğini belirtmektedir.

Riskli yapı nedir ?

Riskli yapı, 6306 Sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde tanımlanmıştır. Buradaki tanıma göre riskli yapı, ekonomik ömrünü tamamlamış olan ya da yıkılma veya ağır hasar görme riski taşıdığı ilmî ve teknik verilere dayanılarak tespit edilen yapıdır.

Risk analizi nasıl yapılır ?

Binaların risk analizi ve dayanıklılık testi için en çok kullanılan yöntem ‘Karot alma’ uygulamasıdır. Karot alma uygulaması, betondan silindir numuneler alınması ve bu numunelerin belirli işlemlerden sonra basınç testine tabi tutulması suretiyle gerçekleşir.

Bir binanın denetimi ne kadar sürer?

Binanın kontrol süresi, binanın taşıyıcı sisteminin büyüklüğüne ve daha birçok değişkene göre farklı sürelerde tamamlanmakla birlikte risk analizinin çıkarılması ortalama bir aylık zaman almaktadır.

Risk analizi tespiti için kimler nereye başvuru yapabilir ?

Risk analizi, 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında , yapı malikleri veya kanunî temsilcileri tarafından, masrafları kendilerine ait olmak üzere yaptırılır.

Binalarıyla ilgili risk analizi yaptırmak isteyenler öncelikle Belediye İmar Müdürlüğü veya Tapu Müdürlüğü’ ne başvurarak binaya ait statik – mimari projeleri temin etmelidirler.

Daha sonra tapu fotokopisi, nüfus cüzdanı fotokopisi, tapudan alınmış bina kat maliklerinin hisse oranlarını gösterir belge, belediye arşivinden; binanın statik projesi veya statik proje olmadığına dair resmi yazı ve belediyeden uavt ( ulusal adres veri tabanı ) yazısı ile Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığına, ilgili belediyeye veya bakanlıkça lisanslandırılan kurum ve kuruluşlara başvuru yapılarak ilgililer binalarının risk durumlarının tespitini talep edebilirler.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca riskli yapıların tespiti için yetki verilen kurum ve kuruluşlara https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar adresinden ulaşılabilmektedir.

Yapı maliklerinin risk analizi için kendilerinin ilgili yerlere başvuru yapmasının yanında 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında ikinci bir yöntem olarak süre verilerek maliklerden veya kanunî temsilcilerinden risk analizi yaptırmaları idare tarafından istenilebilmektedir.

Verilen süre içinde risk analizi yaptırılmadığı takdirde, risk analizine ilişkin tespitler Bakanlıkça veya ilgili belediye tarafından yapılır veya yaptırılır. Bakanlık, belirlediği alanlardaki riskli yapıların tespitini süre vererek ilgili belediyeden de isteyebilir.

Malikler tarafından yaptırılmadığı için Bakanlık veya ilgili belediye tarafından yapılan veya yaptırılan riskli yapı tespitinin masraflarından malikler hisseleri oranında sorumlu tutulur.

Analiz neticesinde binaya riskli yapı raporu verilirse ne olur ?

Riskli yapı tespitine ilişkin raporlar, tespiti yapan kurum veya kuruluşça, tespite konu yapının bulunduğu ildeki Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne veya Bakanlıkça yetki devri yapılması durumunda ilgili belediyeye en geç yedi gün içinde bir üst yazı ile sunulur.

İlgili belediye deprem risk raporunu 10 gün içinde inceleyerek onaylar. Rapor sonucu bina riskli ise Tapu Müdürlüğü tarafından bina tapu kütüğüne Riskli Yapı şerhi koyulur. Bu şerh sonrası alım-satım yapılabilir. Şerh bilgilendirme amaçlıdır.

Tapu Müdürlüğü tarafından tüm kat maliklerine 7201 sayılı Tebligat Kanununa göre tebligat yapılır. Tebligatla onbeş gün içinde riskli yapının bulunduğu yerdeki Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlüğüne veya Bakanlıkça yetki devri yapılması durumunda ilgili belediyeye itiraz edilebileceği, aksi takdirde belediye tarafından verilecek süre içinde riskli yapının yıktırılması gerektiği de belirtilmek suretiyle, aynî ve şahsî hak sahiplerine bildirim yapılır.

On beş gün içerisinde riskli yapı tespitine yapılan itiraz neticesinde riskli yapı tespitinde değişiklik olması halinde, durum ilgili tapu müdürlüğüne bildirilir.

İtiraz edilmemesi halinde ya da yapılan itirazın reddedilmesi durumunda ise riskli yapı tespit işlemi kesinleşmektedir.

İlgili belediyece 60 günden az olmamak üzere süre verilerek riskli yapıların tahliyesi ve yıktırılması yapı maliklerinden istenir. Tebliğ edilen yıkım kararı üzerine ilgililer yapının bulunduğu yerdeki idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. İptal davası açılması durumunda yürütmenin durdurulması gibi tedbirler de anılabilir. Ancak ilgililerin telafisi güç zararlara uğramaması açısından bu konuda hukuki destek almaları tarafımızca tavsiye edilmektedir.

Yıkım kararının kesinleşmesi sonrası süreç nasıl işler ?

Riskli yapı tespitinin kesinleşmesi halinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, gerekli riskli yapının yıktırılmasını ilgili belediyeden ister.

Kesinleşen yıkım kararı sonrası belirtilen sürede riskli yapı tahliye edilmezse ilgili belediye tarafından tahliye ve yıkım işlemleri, mülkî amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile zorla gerçekleştirilir.

Yıkım sonrasında binanın yeniden inşaatı için kat maliklerinin karar protokolü ile seçeceği müteahhit-inşaat şirketi ile sözleşme yapılır ve yeni binanın inşaatına başlanır.

Son olarak yapımı tamamlanan binalar için bağlı bulunulan belediyeden iskanlı tapular alınır.

Av.Yalçın TORUN

 

Tel:0312 432 56 78 – 0505 621 99 92