EVLİLİK SÜRECİNDE UYGULANAN MAL REJİMİ İLE BOŞANMA ÖLÜM VB.
NEDENLERLE MAL REJİMİNİN TASFİYESİ SONRASINDA EŞLERE DÜŞECEK PAYLAR

Mal Rejimleri – Edinilmiş Mallara Katılma Rejimi

Aile hukukumuzda edinilmiş mallara katılma, paylaşmalı mal ayrılığı, mal ortaklığı rejimleri olmak üzere üç ayrı mal rejimi bulunmaktadır. Eşler sözleşme ile istedikleri mal rejimini seçebilirler. Evlilikte eşler ayrı bir mal rejimi sözleşmesi yapmamışlarsa eşler arasında edinilmiş mallara katılma rejimi geçerlidir. Sözleşme evlilikten önce veya sonra noter aracılığı ile yapılabileceği gibi evlilik sırasında beyan ve imza ile de yapılabilir. Eşlerden birisi kanunda belirlenen haklı sebebin varlığı halinde yerleşim yeri mahkemesinde hakimden mal ayrılığı rejimine dönmeyi talep edebilirler. Mal rejimi sözleşmeleri evlilikle başlar geriye yürümez. mal rejimleri, ölüm, boşanma, evliliğin iptali, başka bir mal rejiminin kabulü ve hakim kararı ile sona erer.
Yetkili mahkeme ölümde ölen eşin yerleşim yeri mahkemesi diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi yetkilidir.
Edinilmiş mallara katılma rejiminde eşlerin mülkiyet hakları edinilmiş mallar ile şahsi malları kapsar. Çalışma karşılığı kazançlar, SGK, OYAK vbg. soyal yardım kuruluşu ve sandıklarınca yapılan ödemeler, çalışma gücünün kaybı nedeniyle
ödenen tazminatlar kişisel malların gelirleri, edinilmiş mallar yerine geçen değerler edinilmiş mallardır. Bir eşin bütün malları aksi ispat edilinceye kadar edinilmiş mal kabul edilir. Eşlerden birisinin kişisel kullanımına yarayan eşya, manevi tazminat alacakları, yatırım amaçlı olanlar dışında ziynet eşyaları bağış vbg kişisel mallar yerine geçen değerler, miras veya karşılıksız kazanma yoluyla elde edilen değerler kişisel mallardır (TMK 219,220) Eşler sözleşme ile bir mesleğin icrasından doğan kazanç ve değerlerin kişisel mal sayılacağını, kişisel malların gelirlerinin edinilmiş mallara dahil
olmayacağını kabul edebilirler. Mal rejiminin tasfiyesi sırasında eşlerden birisi üstün yararı olduğunu ispat ederek paylı mülkiyete konu malın diğerinin payını ödeyerek kendisine verilmesini isteyebilir.

Edinilmiş mal rejimlerinde eşlerin paylarının hesaplanması

Mal rejiminin tasfiyesi sırasında, mal rejimi sona ermesi nedeniyle ortaya çıkan mal varlığı değerine artık değer denir ve eşler arasında eşit olarak paylaşılır. Paylaşım sonucu eşlere düşen miktara ise katılma alacağı denir. 01.01.2002 tarihinden önceki dönemde evlilik içerisinde kazanılan malların tasfiyesinde artık değere katılma alacağı değil , katkı payı alacağı talep edilebilir.
Katılma alacağı hesaplanırken (01.01.2002 sonrası) :
Edinilmiş mallar tespit edilir edinilmiş mallara davalı eşin mal rejiminin sona ermesinden önceki bir yıl içerisinde başkalarına yaptığı olağanın dışındaki karşılıksız kazandırmalar, kötüniyetli devirler eklenir,
Bir eşin kişisel mallarına ilişkin borçları edinilmiş mallardan ödenmiş veya edinilmiş mallara ilişkin borçlar kişisel mallardan ödenmiş ise bu hususlar talep üzerine tasfiye sırasında denkleştirme ile hesaplamalara katılır,

Kişisel mallar ile yapılan bir katkı varsa aşağıda açıklandığı üzere değer artış payı hesaplanır. Eşlerden birisi diğerine ait bir malın edinilmesine iyileştirilmesine veya korunmasına karşılıksız olarak kişisel malları ile katkıda bulunmuşsa tasfiye
sırasında katkısı oranında alacak hakkına sahip olur. Bu alacak hakkı malın tasfiye sırasındaki değerine göre hesaplanır ve değer artış payı olarak ifade edilir. Değer kaybı söz konusu ise katkının başlangıçtaki değeri esas alınır. Eşler yapacakları yazılı anlaşma ile Değer Artış payından vazgeçebilecekleri gibi oranı da değiştirebilirler. 01
Ocak 2002 tarihinden önce evlilik esnasında yapılan bu katkı, katılma alacağı olarak ifade edilir. Değer artış payına ilişkin taleplerde belirsiz alacak davası açılabilir. Edinilmiş mallar üzerindeki borçlar çıkarılır ve çıkan değer eşler arasında eşit oranda paylaştırılır.
Zina ve hayata kast nedeniyle boşanma halinde hakim kusurlu eşin artık değerdeki pay oranı hakkaniyete uygun olarak hakim tarafından azaltılabilir veya kaldırılabilir.

Av. Yalçın TORUN

UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın TORUN’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir, fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur