FRANCHISE SÖZLEŞMESİ
Sözleşme Özgürlüğü ilkesi gereğince kural olarak taraflar sözleşmenin tarafını
seçme, sözleme kurma, sözleşmenin içeriğini belirleme hakkına sahiptir. Franchise
sözleşmesi de sözleşme kurma ve sözleşmenin içeriğini belirleme özgürlüğü
kapsamında taraflar arasında kurulan ve kanunda belirtilmemiş isimsiz bir sözleşmedir.
Franchise sözleşmesi kanunlarda açıkça tanımlanan ya da unsurları belirtilen
bir sözleşme olmamakla birlikte kendine özgü (Sui Generis) yapıda bir sözleşmedir.
Yani içerdiği unsurlar bakımından kanunda düzenlenen sözleşme tiplerinde yer
almayan ve tamamen yeni bir oluşumu yansıtan sözleşme türüdür.
Bu sözleşme ile kendi franchise sistemini kurarak ün kazanmış belli işletme
ilkeleri olan ve belli bir müşteri çevresi olan franchise veren, bu sistemini franchise
alana kullandırarak hem bir bedel elde etmekte hem de müşteri çevresini daha da
genişleterek daha tanınır hale gelmektedir. Franchise alan ise franchise verenin
tanınırlığı, güvenilirliği, müşteri çevresi ve franchise sisteminden yararlanarak kendi
nam ve hesabına gelir getirici faaliyette bulunmaktadır.
Bu yazımızda Franchise sözleşmesinin öncelikle tanımı verilecek bu tanımdan
yola çıkılarak sözleşmenin unsurları ve tarafların borçları incelenecek ardından bu
sözleşmenin sona ermesi ve sözleşme sonrası tarafların borçları irdelenecektir.
A. TANIM
Franchise sözleşmesi, franchise verenin, kendisine ait üretim, işletme ve
pazarlama sistemini oluşturan fikri ve sınai unsurları üzerinde, franchise alana
kullanma (lisans) hakları tanıyarak, onu kendi kurduğu sisteme dayanan ticari faaliyeti
sırasında devamlı olarak desteklemek borcu altına girdiği; franchise alanın ise, söz
konusu sistemin içerdiği ve franchise verenin belirlediği ilkelere uymak ve kendisine
kullanma hakkı verilen fikri/sınai unsurlardan yararlanmak kaydıyla, bu sisteme dahil
mal veya hizmetlerin sürümünü kendi nam ve hesabına yapmayı ve franchise vereni
desteklemeyi ve franchise verene belli bir ücret ödemeyi taahhüt ettiği; sürekli bir borç
ilişkisi kuran, kanunda düzenlenmemiş, tam iki tarafa borç yükleyen bir çerçeve
sözleşmedir.
Franchise sözleşmesi, aslında en geniş tanımıyla sözleşmeye dayalı bir
pazarlama sistemini ifade etmektedir. Franchise sözleşmelerinde, franchise alanın
sürümü destekleme faaliyeti, ancak üretim, işletme ve pazarlama sistemine ilişkin
franchise veren tarafından belirlenen ilkelere uyularak gerçekleştirebilmektedir. Bu
nedenlerle franchise sisteminin oluşabilmesi için öncelikle franchise verenin kendi ilke
ve politikalarını oluşturması gerekecektir. Bu ilke ve politikaları kullanacak olan
franchise alan ise franchise verene karşı bağımsız olup; kendi nam ve hesabına
çalışan bağımsız bir işletme olacaktır.
B. UNSURLARI
Franchise sözleşmesinin unsurları demekle kastedilen, bir sözleşmenin
franchise sözleşmesi olarak nitelendirilmesini sağlayan ve onu diğer sözleşmelerden
ayıran hususlardır. Bunlar;
- Franchise Sistemi
Franchise sistemi, franchise sözleşmelerinin, tarafların çeşitli nitelikte ve çok
sayıdaki yükümlülüklerini içeren bir edimler bütünü olmasını ifade etmektedir.
Franchise sistemi de aslında kendi içinde 3 kısma ayrılabilir. Bunlar;
Birincisi “pazarlama anlayışı”dır. Bu kavram ise; franchise veren mal ve
hizmetlerini pazarlamak istediği için, mal ve hizmetlerin temini, türü, fiyatı, reklamı,
işletme bölgesi, işletmelerin kiralanması, iş kıyafetleri gibi hususlardaki ilkelerini ifade
etmektedir.
İkincisi “know-how”dur. Bu da gayri maddi mal olarak adlandırılan işletmeyle
ilgili teknik ve mesleki bilgilerdir. Kullanımı bırakılacak gayri maddi mallar; sürümü
yapılacak malın ya da hizmetlerin markası, franchise verenin sahip olduğu işletme adı,
amblem, sembol, logo, işletme yerinin dekorasyonu ve donanımı olarak sayılabilir.
Üçüncüsü, “franchise organizasyonu” olarak adlandırılan ve franchise alan ve
franchise veren arasındaki iç ilişkileri düzenleyen kısmı ifade etmektedir. Bu kısımda,
tarafların hak ve yükümlülükleri, franchise alanda aranan özellikler, franchise verenin
kontrol ve idare fonksiyonu, eğitime ilişkin özellikler, kazanç planları, franchising bedeli
gibi idari ve finansal düzenlemeler bulunmaktadır. - Franchise alanın bağımsız olması
Franchise sözleşmesinin tarafları, franchise veren ve franchise alandır.
Franchise alan tamamen bağımsız bir kişi olduğundan, kendi ad ve hesabına çalışır.
Taraflar, gerçek kişi olabileceği gibi tüzel kişi de olabilir. Franchise alan kendi adı ve
hesabına çalıştığından, franchise verenin talimatlarına uyma yükümlülüğü de kendi
kullanımına sunulmuş olan üretim, işletme ve pazarlama sistemi, franchise zincirinin
bu sistemden kaynaklanan bütünlüğü ve yine bu sisteme dayanan sürümü arttırma
yolları ile sınırlıdır. - Bedel (Ücret)
Franchise bedeli, başlangıçta ödenen belli bir miktar giriş ya da başlangıç ücreti
ve daha sonra dönemsel olarak ödenen bedel olarak ikiye ayrılır. Başlangıç ücreti,
franchise verenin, işyeri bulma, donanım, reklam, eğitim gibi konulardaki yardımının
karşılığı olarak bir defaya mahsus olarak öden bedeldir. Dönemsel olarak ödenen ücret
ise, franchise alanın cirosuna göre belirlenmekte ve aylık, yıllık ya da taraflarca
sözleşmede kararlaştırılan dönemlerde ödenecek olan bedeldir. - İmaj Birlikteliği
Franchise verenin, franchise sistemine katılanlar arasında imaj birliği
bulunmaktadır ve imaj franchise veren tarafından oluşturularak, franchise alanların
kullanımına sunulur ve bu sayede de franchise alanlar, franchise verenin
kamuoyundaki ününden, güvenilirliğinden ve müşteri çevresinden yararlanır.
C. SÖZLEŞMENİN ŞEKLİ
TBK Madde 12 “Sözleşmelerin geçerliliği, kanunda aksi öngörülmedikçe, hiçbir
şekle bağlı değildir.” hükmünü haizdir. Franchise sözleşmesi, açıkça kanunda
düzenlenen sözleşme türlerinden olmadığından dolayısıyla da kanunen öngörülmüş
bir şekil şartı olmadığından TBK Madde 12’de öngörülen şekil serbestisi ilkesine göre
herhangi bir şekil şartına tabi değildir. Bu konuda aynı yönde Yargıtay 8.Hukuk
Dairesinin kararı şu şekildedir; “Franchise Sözleşmeleri şekil şartına tabi olmayan,
karşılıklı iki tarafa borç yükleyen sui generis sözleşme çeşididir. Uygulamada taraflar
arasında doğabilecek sorunları engellemek amacıyla yazılı olarak yapılmaktadır.”
(2016/12508 E., 2019/10247 K., 12.11.2019 T.)
D. TARAFLARIN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
- FRANCHISE VERENİN BORÇLARI
a. Sözleşme öncesi aydınlatma yükümlülüğü
Franchise alan bu sözleşme ilişkisine girmekle önemli ölçüde yatırımlar ve
masraflar yapmakta, franchise veren de franchise sistemini franchise alanın
kullanımına bırakarak kurduğu franchise sisteminin imajını sözleşme süresince bir nevi
ona teslim etmiş olmaktadır. Bu itibarla tarafların, uzun sürelere yayılan bu sözleşme
ilişkisini kurarken, sözleşmenin kurulmasında etkili olacak hususlarda birbirlerini
aydınlatmaları, gereklidir.
Franchise sözleşmesinde, bilgi birikime ve tecrübelere sahip olan taraf franchise
verendir. Franchise verenin sahibi olduğu franchise sistemine ilişkin bilgi ve tecrübeler;
franchise alanın bilmediği ya da öngöremeyeceği ve onun sözleşmeye ilişkin kararını
doğrudan etkileyecek niteliktedir. Bu nedenle franchise verenin sözleşme görüşmeleri
evresinde her zaman aydınlatma yükümlülüğü söz konusu olacaktır.
b. Franchise sistemini ve bu sistemde yer alan gayri maddi malları franchise
alana kullandırma ve bu kullanımın devamlılığını sağlama borcu
Franchise sözleşmesinde, franchise veren, kendisine ait olan üretim, işletme ve
pazarlama sistemini yani bu sistemi oluşturan unsurları franchise alana kullandırma
borcu vardır. Bu kapsamda, örneğin, kuru temizleme ilişkisine yönelik olarak yapılan
bir franchise sözleşmesi varsa, franchise veren, patentli kuru temizleme cihazından,
franchise alanı yararlandırmalıdır. Bunların dışında, franchise verenin, müşteriye
sunulan mal veya hizmeti ayırt eden, amblemler, sloganlar, ilanlar, mal ve ambalaj
biçimleri, katalog dizaynı, mekân tasarımları yani franchise verenin kurduğu franchise
sistemini tanıtıcı unsurları da franchise alana kullandırması, gerekli bilgi ve belgeleri
franchise alana vermesi ve sözleşme süresi boyunca da franchise alanın kullanımına
hazır bulundurması gerekmektedir.
c. Franchise alanı destekleme borcu
Franchise veren, franchise alanı franchise sistemini en verimli şekil
kullanabilmesini sağlayacak şekilde desteklemekle yükümlüdür. Bu destek; İşletmenin
kurulmasında ve donanımında franchise alana destek olma, gerekli belge ve
malzemelerin verilmesi, bilgi ve eğitim verme şeklinde olabilir. Örneğin bir hizmet
sunma şeklinde faaliyet göstermek üzerine kurulu franchise sisteminde personelin bu
konuda gerekli eğitimi almış olması gereklidir. Dolayısıyla bu gibi hususlarda da sistemi
kuran franchise verenin desteği gerekecektir.
d. Belli bir bölgede franchise sözleşmesi kurmama ve üçüncü kişilere mal
göndermeme yükümlülüğü
Franchise veren, münhasırlık bölgesinde üçüncü kişilerle sözleşme kurmama
ve sürümü yapılacak malları satmama yükümlülüğü altında olur. Franchise verenin bu
yükümü, aynı zamanda franchise alanla rekabet etmeme yükümlülüğü kapsamında
yapmama ve kaçınma yükümlülüğünü oluşturur. Franchise veren, sözleşmede
franchise alan lehine kararlaştırılan bölgede üçüncü kişilere Franchise verir veya
doğrudan sürümü yapılacak malları bu bölgede satarsa Franchise sözleşmesine aykırı
davranmış olur.
Ancak önemle belirtmekte fayda vardır ki bu yükümlülüğün sözleşmenin asli
edimleri arasında yer alıp almadığı konusu tartışmalıdır. Bir görüşe göre bu yükümlülük
doğrudan franchise sözleşmesinden doğar ve asli edim yükümlülüklerinden biridir,
diğer bir görüşe göre ise bu yükümlülüğün doğabilmesi için tarafların bunu sözleşmede
açıkça kararlaştırması gerekmektedir.
- FRANCHISE ALANIN BORÇLARI
a. Franchise bedelini, franchise verene ödeme borcu
Franchise alanın franchise verene ödediği ücret ikiye ayrılır. Bunlar; başlangıç
ücreti ve sürekli ücret (royalty) olarak ikiye ayrılır. Başlangıç ücreti, franchise verenin,
işyeri bulma, donanım, reklam, eğitim gibi konulardaki yardımının karşılığı olarak bir
defaya mahsus olarak başlangıçta ödenen bedeldir. Dönemsel olarak ödenen bedel
ise, franchise alanın cirosuna göre belirlenmekte ve aylık, yıllık ya da taraflarca
kararlaştırılan dönemlerde ödenmektedir.
b. Sürümü destekleme borcu
Franchise alanın sürümü destekleme borcu ile kastedilen, sürümü sağlama ve
artırma borcudur. Bu borcu yerine getirmek için de sözleşme konusu malları satar,
hizmetleri sunar, bunları yaparken de franchise verenin belirlediği ilke ve talimatlara
göre işletmesini donatır (mesela personel temin eder, gerekli malzemeleri satın alır) ve
mal satma ve hizmet sunma faaliyetini artırıcı reklamlar yapar.
Franchise alan sürümü sağlama ve artırma yönündeki faaliyetlerini bağımsız
olması nedeniyle kendi nam ve hesabına yapacağından bu faaliyetlerin masrafları da
kendisine ait olacaktır. Örneğin broşür bastırıp reklam yapma faaliyeti için gereken
masraflar franchise alan tarafından karşılanacaktır.
c. Franchise verenin menfaatlerini koruma ve sadakat borcu
Bu yükümlülüğe göre franchise alan, franchise verenle rekabet etmemeli,
franchise sistemi ile öğrendiği sırları başkalarıyla paylaşmamalı, şahsen ifada
bulunmalı ve franchise verenle daimi olarak bilgi paylaşımında bulunmalıdır.
Şahsen ifada bulunma yükümlülüğünün bulunmasının nedeni taraflar arasında
tamamen güvene dayalı bir sözleşme kurulması ve franchise verenin bir nevi imajını
franchise alana sözleşme süresince devrediyor olmasıdır. Dolayısıyla franchise veren
ile daimi irtibatta olacak ve onun franchise sisteminden yararlanarak üçüncü kişiler ile
franchise sistemi içinde öğrenilen sırları paylaşmayacak olan franchise alanın şahsen
ifada bulunması gerekecektir.
d. Malları veya gerekli malzemeleri franchise verenden ya da franchise
verenin belirlediği üçüncü kişiden sağlama borcu
Franchise sözleşmelerinde, franchise alanın sözleşme konusu malları veya
hizmetlerin sunumu için gerekli olan malları veya malzemeleri franchise verenden veya
onun göstereceği üçüncü kişilerden almasına ilişkin yükümlülük öngörülebilmektedir.
Franchise alanın, sözleşme konusu malları veya hizmetlerin sunumu için gerekli olan
mal veya malzemeleri sadece franchise verenden alacağının kararlaştırılması
durumunda doğrudan satın alma, üçüncü kişilerden alacağının kararlaştırılması
durumunda ise dolaylı satın alma yükümlülüğü söz konusu olacaktır.
Franchise sözleşmesi ile franchise alanın belli kalite ve standarttaki malların
sürümünün gerçekleştirilmesi ve sürüm gerçekleştirilirken de sistemin imajının
korunması amaçlandığından franchise alan, mal veya malzemeleri sözleşmede
kararlaştırılmadığı takdirde, franchise verenin belirlediği kalite ve standartlarda olmak
koşuluyla bir başkasından da alabilir. Yani önemli olan franchise verenin imajını
korumak olduğundan bu imaja zarar vermemek koşuluyla mal veya malzeme bir
başkasından da alınabilir. Ancak bunun için, sözleşmede mal veya malzemelerin
franchise verenden ya da onun belirlediği bir üçüncü kişiden alınacağına dair hüküm
bulunmaması gereklidir.
E. FRANCHISE SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ
- Franchise sözleşmesinin kendiliğinden sona ermesi
a. Sözleşmede belirlenen sürenin dolması
Franchising sözleşmelerinde taraflar sözleşmenin sona erme anını, gün, ay, yıl
gibi belirli bir tarih olarak kararlaştırabilirler. Bu durumda belirlenen tarihte sözleşme
kendiliğinden sona erecektir.
Franchising sözleşmeleri uygulamada genellikle belirli süreli olarak
akdedilmekle birlikte sözleşmenin süre sonunda uzatılabileceğine ilişkin uzatma
kayıtlarına yer verilmektedir. Taraflar, franchise sözleşmesinde uzatma kaydına yer
vermişlerse, bu durumda sözleşme sürenin sona ermesi ile kendiliğinden sona ermez.
Öngörülen uzatma kaydına göre, kararlaştırılan sürenin bitmesinden önce belirli bir
süre içinde taraflardan herhangi biri franchise sözleşmesine devam etmeyeceğini
açıklamazsa, sözleşme belirli veya belirsiz bir süre için kendiliğinden uzamış
sayılmaktadır.
Uzatma kaydında “taraflar sözleşmenin sona erme tarihinden önce 1 ay içinde,
sözleşmenin süre sonunda devam etmeyeceğini karşı tarafa bildirmezse sözleşme bir
yıl daha uzamış sayılır” şeklinde zaman belirten bir ifade yer aldığı takdirde belirli bir
süre için sözleşme uzamış olmakta iken, yalnızca “taraflar sözleşmenin sona
ermesinden önce 1 ay içinde sözleşmenin süre sonunda devam etmeyeceğini karşı
tarafa bildirmezse sözleşme süresi uzamış sayılır” şeklinde bir ifadeye yer verildiğinde
sözleşme belirsiz süreli olarak uzamış olacaktır.
b. Franchise alanın ölümü, Ehliyet Kaybı, İflası
Franchise sözleşmesi, taraflar arasında karşılıklı güven ilişkisine dayanmakta
ve hem franchise alanın kişisel özellikleri ve yetenekleri hem de franchise verenin sahip
olduğu pazarlama, üretim, işletme sistemi önem taşımaktadır. Bu nedenle, franchise
alanın kişisel özelliklerinde meydana gelecek değişimler, tarafların arasındaki
sözleşme ilişkisine de doğrudan yansıyacağından, franchise alanın ölümü, iflası veya
ehliyet kaybı sözleşmenin kendiliğinden sona ermesine yol açacaktır. Franchise veren
açısından ise, eğer franchise verenin kişisel özellikleri değil de, sadece sahip olduğu
üretim, işletme, pazarlama sistemi franchise alan için önem taşıyorsa, franchise
verenin ölümü ya da ehliyet kaybı sözleşmeyi sona erdirmeyecektir.
- Sözleşmenin taraflarca sona erdirilmesi
a. Tarafların anlaşması ile sözleşmenin sona erdirilmesi (İkale)
Franchising sözleşmesi ister belirli süreli olsun ister belirsiz süreli, taraflar
anlaşarak her zaman sözleşmeyi sona erdirebilirler. Sözleşmenin anlaşarak sona
erdirilmesi kural olarak herhangi bir şekle bağlı değildir.
b. Fesih
Fesih, sürekli borç ilişkisi doğuran bir sözleşmenin ileriye etkili olarak taraflardan
birinin tek taraflı yöneltilmesi gerekli bir irade beyanı ile sona erdirilmesidir. Fesih,
sürekli borç ilişkisinin ifayı engelleyecek herhangi bir sebep olmaksızın sona
erdirilebilmesi ile bir sebebin veya özel bir ifa engelinin varlığı halinde bu sebebe
dayanılarak sona erdirilebilmesi açısından olağan (süreli, bildirimli fesih) ve olağanüstü
(süresiz, bildirimsiz) fesih olmak üzere ikiye ayrılır.
(1) Olağan Fesih (Süreli, Bildirimli Fesih)
Olağan fesih, belirsiz süreli bir borç ilişkisinin, taraflardan birinin herhangi bir
sebebe dayanmasına gerek olmaksızın tek taraflı yöneltilmesi gerekli irade beyanı ile
ileriye etkili olarak sona erdirmesidir. Olağan fesih, kural olarak, belirsiz süreli franchise
sözleşmeleri için söz konusu olur. Ancak taraflar belirli süreli franchise sözleşmeleri
için de sözleşmeye hüküm koyarak olağan fesih yoluna başvurulabileceğini
kararlaştırabilir.
Yukarıda da açıklandığı üzere franchise sözleşmesi, taraflarca açıkça bir süre
kararlaştırılmadığı veya belirli bir süre kararlaştırılmış olmakla birlikte daha sonra
sözleşmenin belirsiz bir süre için uzadığının kabul edildiği hallerde sözleşme belirsiz
süreli olur. Bu hallerde, franchise sözleşmesinde taraflar, olağan fesih hakkını
kullanarak sözleşmeyi sona erdirebilirler.
Olağan fesih, herhangi bir şekle bağlı değildir. Ancak franchise sözleşmesinde
tarafların tacir olması halinde fesih bildiriminin TTK madde 18’de yer alan “noter
aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak
kayıtlı elektronik posta sistemi ile” şeklindeki düzenlemeye uygun yapılması
gerekmektedir. Olağan fesihte taraflar mutlaka bildirimle karşı tarafa süre vermelidir.
Yani sözleşme, karşı tarafa bildirimde bulunduğu tarihte feshedilmez, bu bildirimle
karşı tarafa makul bir süre verilerek hazırlıklarını yapması için zaman tanınır ve makul
sürenin sona erdiği tarihte de sözleşme feshedilmiş olur.
Karşı tarafa verilmesi gereken süre taraflarca sözleşmede belirlenebilir. Ancak
böyle bir belirleme yapılmamışsa kanunlarda açıkça düzenlenen benzer sözleşme
türleri (hizmet sözleşmesi, acentelik sözleşmesi, adi ortaklık) için öngörülen
hükümlerden kıyasen süre belirlenecektir.
(2) Olağanüstü Fesih (Haklı nedenle derhal fesih)
Olağanüstü fesih, belirli veya belirsiz süreli borç ilişkilerinin taraflardan biri
tarafından haklı bir sebep ile vaktinden önce, ileriye etkili olarak sona erdirilmesidir.
Taraflarca önceden öngörülemeyen bazı durumların ortaya çıkmış olması, taraflardan
birinin borçlarını yerine getirmemesi gibi bir sebep taraflardan sözleşmeyi
sürdürmelerini dürüstlük kuralına göre haklı kılmıyor ise, sözleşme olağanüstü fesih
yoluyla sona erdirilebilir. Taraflar nelerin haklı nedenle derhal fesih hakkını
doğuracağını sözleşmede sayarak belirleyebilecekleri gibi, herhangi bir belirleme
yapmaksızın nelerin haklı nedenle derhal fesih hakkını doğuracağını somut olayın
koşullarına da bırakabilirler. Ancak belirtmekte fayda vardır ki taraflar sözleşmede bir
takım durumlar saymış olsalar bile bu durumun taraflar arasındaki güven ilişkisini
sarsarak sözleşmeyi çekilmez hale getirip getirmediğinin hâkim tarafından incelenmesi
gerekir.
Örneğin franchise alanın bedel ödeme borcunu yerine getirmemesi, franchise
veren tarafından açıklanan teknik ve mesleki bilgileri yani know-how’u başkaları ile
paylaşması franchise veren açısından haklı nedenle derhal fesih hakkını doğurur. Ya
da sözleşmede franchise alanın çalıştığı bölgede franchise verenin yeni bir franchise
sözleşmesi yapmayacağı kararlaştırılmış olmasına rağmen, franchise verenin
franchise alanla aynı bölgede faaliyet gösterecek bir başka kişiyle franchise
sözleşmesi yapması durumunda franchise alanın haklı nedenle derhal fesih hakkı
doğacaktır.
F. TARAFLARIN SÖZLEŞME SONRASI BORÇLARI
- Franchise verenin denkleştirme bedeli ödeme borcu
Franchise veren, sözleşmenin sona ermesinden sonra da, franchise alanın,
işletmesi için oluşturmuş olduğu müşteri çevresinden yararlanmaya devam edecektir.
Sözleşme sona erdiğinde franchise alan artık franchise verene ait üretim, işletme ve
pazarlama sistemindeki unsurlardan yararlanamayacak, onun markasını da
kullanamayacak ve müşteri çevresini de franchise verene bırakarak ilişkiyi sona
erdirecektir. Bu durum da franchise veren lehine bir durum yaratacaktır. Bu nedenle,
sözleşme sona erdikten sonra kendisine bırakılan müşteri çevresi için franchise alana
“denkleştirme bedeli” veya “müşteri tazminatı” adı verilen bedeli ödemesi gerekecektir.
Ancak franchise alan sözleşmenin sona ermesine kendi kusuru ile sebep olmuşsa artık
franchise verenin bu bedeli ödeme yükümlülüğü olmayacaktır.
Taraflar bu bedeli sözleşmede açıkça belirleyebilirler. Belirlemedikleri takdirde
ise yine benzer sözleşmeler (acentelik, tek satıcılık) için öngörülen hükümlerden
kıyasen belirleme yapılacaktır. - Franchise alanın rekabet etmeme borcu
Franchise sözleşmesinde, sözleşmede aksi kararlaştırılmadıkça rekabet yasağı
bulunmamaktadır. Ancak taraflar sözleşmede, sözleşme sona erdikten sonra da
rekabet edilmeyeceğine ilişkin hükme yer verebilirler.
Önemle belirtmek gerekir ki franchise alanın ekonomik özgürlüğünü aşırı ölçüde
kısıtlayan kayıtlar kesin hükümsüz olacaktır. Sözleşmede kararlaştırılacak rekabet
etmeme hükmünün, 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ne
de uygun olması gerekmektedir. Tebliğ’in beşinci maddesinin “b” bendi uyarınca;
“Anlaşmanın sona ermesinden sonraki döneme ilişkin olarak, alıcıya getirilen,
mal ya da hizmet üretmesini, satın almasını, satmasını ya da yeniden satmasını
yasaklayan doğrudan ya da dolaylı herhangi bir yükümlülük; Ancak yasaklamanın,
anlaşma konusu mal ya da hizmetlerle rekabet halindeki mal ve hizmetlere ilişkin
olması, anlaşma süresince alıcının faaliyette bulunduğu tesis ya da arazi ile sınırlı
olması ve sağlayıcı tarafından alıcıya devredilen know-how’ı korumak için zorunlu
olması koşullarıyla, alıcıya, anlaşmanın sona ermesinden itibaren bir yılı aşmamak
kaydıyla rekabet etmeme yükümlülüğü getirilebilir. Kamuya mal olmamış know-how’ın
kullanılması ve açıklanmasına ilişkin süresiz yasaklama hakkı saklıdır.” Dolayısıyla,
sınırlama ancak bu bentte yer alan koşullara uygun olarak getirilebilecektir.
Av.Meryem KILIÇ Av. Yalçın TORUN
UYARI
Web sitemizde yayımlanan yukarıdaki yazılı metnin, eser sahipliği hakları Av.Yalçın
TORUN’a ve Av.Meryem KILIÇ’a aittir. Bu yazılı metin hak sahipliğinin tespiti
amacıyla zaman içerikli elektronik imza ile muhafaza edilmektedir. Sitemizdeki yazılı
metinler avukat meslektaşlarımız tarafından dilekçelerinde serbestçe kullanılabilir,
fakat metinlerin tamamının, bir kısmının veya özetinin atıf yapılmaksızın başka web
sitelerinde yayınlanmasına iznimiz yoktur
Leave a Reply